Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών

Ερευνητικά Έργα

ΜΕΤΟΠΟ

«Μεσογειακά Τοπία Πολιτισμού» υλοποιήθηκε στα πλαίσια της «Δράσης Στρατηγικής Ανάπτυξης Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων»

Το έργο «ΜΕΤΟΠΟ: Μεσογειακά Τοπία Πολιτισμού» υλοποιήθηκε στα πλαίσια της «Δράσης Στρατηγικής Ανάπτυξης Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων» και χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020, με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).

SeaLiT

SeaLiT: Ναυτιλιακός βίος σε μετάβαση. Μεσογειακή ναυτική εργασία και ναυτιλία κατά την παγκοσμιοποίηση, 1850s-1920s.

ERC

Το πρόγραμμα έχει ως θέμα τις δομικές αλλαγές που επέφερε η μετάβαση από το ιστίο στον ατμό, τόσο στις ναυτική εργασία όσο και στην καθημερινότητα των ναυτικών κοινοτήτων, στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα έως και τον μεσοπόλεμο.

MedIns

Mediterranean Insularities: Space, Landscape and Agriculture in Early Modern Cyprus and Crete

Το πρόγραμμα MedIns συγκρίνει την Κύπρο και την Κρήτη των πρώιμων νεότερων χρόνων με τα εργαλεία της χωρικής ιστορίας. Βασισμένο σε δεδομένα από τις οθωμανικές απογραφές των δύο νησιών, το πρόγραμμα χρησιμοποιεί Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ) για να χαρτογραφήσει τις τάσεις της οικονομικής παραγωγής των δύο νησιών.

 

ΑΜΟΡΙΟ

Πρόγραμμα Αρχαιολογίας της Πόλης του Αμορίου

Το Πρόγραμμα Αρχαιολογίας της Πόλης του Αμορίου είναι ένα διεπιστημονικό αρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα με στόχο την κατανόηση της πολεοδομικής εξέλιξης του οικισμού του Βυζαντινού Αμορίου και γενικότερα των κοινωνικών σχέσεων στη Πρωτοβυζαντινή και Μεσοβυζαντινή πόλη μέσω της μελέτης του δομημένου αστικού χώρου.

Η Δυτική Τέχνη στην Κρήτη

Η Δυτική Τέχνη στην Κρήτη

Αντικείμενο του προγράμματος είναι η μελέτη της τέχνης στην Κρήτη κατά την εποχή της βενετικής κυριαρχίας (13ος-17ος  αιώνας).

Πηγές Νεοελληνικού θεάτρου

Πηγές της Ιστορίας του Νεοελληνικού θεάτρου

Βασικός στόχος του ερευνητικού προγράμματος αποτελεί η δημιουργία μιας εθνικής βάσης δεδομένων στην οποία θα συγκεντρώνονται όλες οι διαθέσιμες πηγές για την μελέτη του Νεοελληνικού Θεάτρου. Στο Πρόγραμμα Πηγές της Ιστορίας του Νεοελληνικού Θεάτρου, που αποτελεί τον βασικό πυλώνα του Τομέα Θεατρολογίας, έχουν συγκεντρωθεί μέχρι σήμερα ένα πλήθος τεκμηρίων της δραστηριότητας των θιάσων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου. Σκοπός του Προγράμματος είναι η προώθηση και ανάδειξη της θεατρολογικής έρευνας και των προϊόντων του πολιτισμού. Κύριο μέλημα του Προγράμματος, από τον πρώτο χρόνο ίδρυσής του, αποτελεί η εξοικείωση νέων επιστημόνων με την έρευνα της ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου και του πολιτισμού, μέσα από την εμπειρική ερευνητική εκπαίδευση και επαφή με το αρχειακό υλικό.

ARCHERS

Προώθηση του Ανθρώπινου Κεφαλαίου των Νέων Ερευνητών στις τεχνολογίες αιχμής για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων, Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

Επιστημονικός Υπεύθυνος Χρήστος Χατζηιωσήφ

Ερευνητική ομάδα
Μεταδιδακτορικοί ερευνητές
Ελένη Κυραμαργιού
Υποψήφιοι Διδάκτορες
Γιώργος Γάσσιας
Θανάσης Νασιάρας
Δήμητρα Καρδακάρη

Φορέας Χρηματοδότησης  Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος 

AEGREGIS

Η αγροτική οικονομία της Κρήτης στους πρώιμους νεώτερους χρόνους: προσέγγιση μέσω G.I.S

Το πρόγραμμα στοχεύει στη μελέτη της αγροτικής οικονομίας της οθωμανικής Κρήτης μέσα από το πρίσμα της συνδυαστικής προσέγγισης αδημοσίευτων οθωμανικών αρχειακών τεκμηρίων σε συσχέτιση με τις δυνατότητες των εφαρμογών που προσφέρουν νέες τεχνολογίες, όπως είναι τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (G.I.S).

Η Τεχνοκριτική στην Ελλάδα

Η Τεχνοκριτική στην Ελλάδα

Το ερευνητικό πρόγραμμα έχει ως στόχο την όσο το δυνατόν πληρέστερη συγκέντρωση σε βάση δεδομένων της αρθρογραφίας των σημαντικότερων Ελλήνων τεχνοκριτών του 20ου αιώνα. Αποσκοπεί στη δημιουργία ενός αρχείου που θα παρέχει στον μελετητή, μέσα από ένα πολλαπλό και ευέλικτο σύστημα αναζήτησης, όχι μόνον μια βιβλιογραφικού τύπου καταγραφή του υλικού, αλλά και τα ίδια τα τεχνοκριτικά κείμενα-σε μορφή ψηφιοποιημένης αναπαραγωγής-ώστε να είναι άμεσα δυνατή η ανάγνωσή τους, καθώς και ένα αρχείο όλων των αναπαραγωγών έργων τέχνης-επίσης σε ψηφιοποιημένη μορφή-που είχαν δημοσιευτεί μαζί τους.

Η Αναβίωση του αρχαίου δράματος στη νεότερη Ελλάδα

Η Αναβίωση του αρχαίου δράματος στη νεότερη Ελλάδα

Η μελέτη του φαινομένου της αναβίωσης του αρχαίου δράματος στη νεότερη Ελλάδα διεξάγεται από το πρόγραμμα της Ιστορίας του Νεοελληνικού θεάτρου στο πλαίσιο ενός ευρύτερου προγράμματος μελέτης του Αρχαίου θεάτρου . Προϊόν του προγράμματος αποτελεί η διαμόρφωση ενός ηλεκτρονικού αρχείου παραστάσεων αρχαίου δράματος στους νεότερους χρόνους, που καλύπτει το χρονικό διάστημα από το 1817 μέχρι τις μέρες μας.

Πρόγραμμα Αρχαίου Θεάτρου

Πρόγραμμα Ηλεκτρονικής Τεκμηρίωσης του Αρχαίου Θεάτρου

Το πρόγραμμα αρχαίου θεάτρου του ΙΜΣ έχει ως στόχο να συγκεντρώσει σε μιαν ηλεκτρονική βάση δεδομένων κάθε δυνατή πληροφορία για το αρχαίο δράμα ως θεατρική πρακτική και πολιτιστική δραστηριότητα μέσα στα ευρύτερα γεωγραφικά όρια του ελληνόφωνου κόσμου (αν και οι επικαλύψεις του ελληνικού με το ρωμαϊκό θέατρο είναι πολύ μεγάλες από την ύστερη ελληνιστική περίοδο κι έπειτα).

Θ.ΙΣ.Β.Υ.

Η βιογραφία ως πηγή της θεατρικής ιστορίας: βιογραφίες ελλήνων και ξένων ηθοποιών στον ελληνικό και παροικιακό περιοδικό Τύπο από το 19ο αιώνα ώς τη Μικρασιατική Καταστροφή. Συμβολή στην ιστορία της υποκριτικής

Το ερευνητικό πρόγραμμα αφορά τον εντοπισμό, τη συλλογή και την επεξεργασία των βιογραφικών πληροφοριών και των εικονογραφικών πορτρέτων των Ελλήνων και ξένων ηθοποιών σε περιοδικά, εφημερίδες ή ημερολόγια που εκδίδονταν σε πόλεις της Ελλάδας (Αθήνα, Σύρος, Μυτιλήνη, Πάτρα, κ.ά.) αλλά και σε πόλεις όπου υπήρχαν ελληνικές κοινότητες (Κάιρο, Αλεξάνδρεια, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Φιλιππούπολη κ.ά.). Στόχος είναι η χρονολογική ταξινόμηση, η δημιουργία καταλόγων των βιογραφούμενων προσώπων, αλλά και στατιστικών πινάκων, όπου θα καταγράφεται η συχνότητα εμφάνισης των Ελλήνων και ξένων ηθοποιών. Θα ακολουθήσει η εισαγωγή των στοιχείων σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, η διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας στο διαδίκτυο, καθώς και η έκδοση  ανθολογίου, η παραγωγή, παρουσίαση και δημοσίευση σχετικών άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια.

Καταγραφή και διάσωση των μουσουλμανικών επιτύμβιων στηλών της Κρήτης

Καταγραφή και διάσωση των μουσουλμανικών επιτύμβιων στηλών της Κρήτης

Αρχικός στόχος του προγράμματος ήταν να καταγραφούν και να μελετηθούν οι επιτύμβιες στήλες του μουσουλμανικού πληθυσμού του οθωμανικού Ρεθύμνου. Με το πέρασμα του χρόνου η μελέτη των μουσουλμανικών επιτύμβιων στηλών της οθωμανικής περιόδου επεκτάθηκε σε όλη την Κρήτη.

ARCHERS

Ένα λιμάνι σε μετάβαση. Ο εκσυγχρονισμός των υποδομών του λιμανιού της Θεσσαλονίκης στις αρχές του 20ου αιώνα

Η ιστορία των λιμανιών αποτελεί ένα ραγδαίως αναπτυσσόμενο πεδίο έρευνας που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών τα τελευταία χρόνια. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα απαιτητικό και συνάμα αρκετά γόνιμο πεδίο έρευνας. Η λιμενική δραστηριότητα επηρέασε με ουσιαστικό τρόπο την κοινωνική, την οικονομική αλλά και τη χωρική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης ανά τους αιώνες. Στις αρχές του 20ου αιώνα η πόλη είχε καταστεί σε ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά λιμάνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μετέπειτα του ελληνικού κράτους. Σκοπός της έρευνάς μας είναι να μελετήσουμε τον υλικοτεχνικό εκσυγχρονισμό του λιμανιού κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Η αναδιαμόρφωση του λιμανιού κατά στις αρχές του 20ου αιώνα μεταμόρφωσε την εικόνα και τη δομή του, οργάνωσε διαφορετικά τον χώρο του, αύξησε την αποδοτικότητά του, βελτιστοποίησε την μεταφορική του δυναμική, εμπέδωσε ένα νέο καταμερισμό της εργασίας, ενώ μεταμόρφωσε ένα μεγάλο τμήμα του φυσικού περιβάλλοντος της πόλης. Έτσι, υπό μία έννοια η μελέτη της αναβάθμισης των υποδομών του λιμανιού έχοντας ως βασικό, άλλα όχι μοναδικό, πεδίο έρευνας το Ιστορικό Αρχείο Λιμένος Θεσσαλονίκης, αποτελεί μια προσπάθεια να διαπιστώσουμε την αλληλεπίδραση μεταξύ τεχνολογικής εξέλιξης, οικονομικής ανάπτυξης και φυσικού περιβάλλοντος. Τέλος, σκοπός μας είναι να συμβάλουμε στην καλύτερη γνώση της ιστορίας της πόλης της Θεσσαλονίκης.