Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών

Κέντρο Ιστορίας της Τέχνης «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος»

Το «Κέντρο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος» του ΙΜΣ είναι το μόνο κέντρο επιστημονικής έρευνας της ιστορίας της τέχνης που λειτουργεί στην Ελλάδα.

Το Κέντρο αρχικά δημιουργήθηκε το 1990, με πρωτοβουλία του καθηγητή -τώρα ομότιμου- του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκου Χατζηνικολάου, με σκοπό την επιστημονική μελέτη του έργου του Γκρέκο. Εξ αρχής ωστόσο φιλοξένησε και άλλα ερευνητικά προγράμματα ιστορίας της τέχνης.

Οι ευρύτεροι στόχοι του Κέντρου είναι η έρευνα στην ιστορία της νεώτερης δυτικής τέχνης από τον Ύστερο Μεσαίωνα έως τον 20ό αιώνα, η σύγκληση επιστημονικών συνεδρίων και ημερίδων, η διοργάνωση διαλέξεων και σεμιναρίων, η έκδοση ειδικευμένων μελετών, η συγκρότηση βιβλιοθήκης και φωτοθήκης και η οργάνωση σχετικών εκθέσεων. 

Τα ερευνητικά προγράμματα που διεξάγονται στο «Κέντρο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος» αφορούν κατά κύριο λόγο τις σχέσεις της καλλιτεχνικής παραγωγής των ελληνικών χωρών με εκείνη του μεσογειακού και του ευρύτερου ευρωπαϊκού χώρου και πραγματοποιούνται σε συνεργασία με διάφορους εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς φορείς στην Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα (Μουσείο Μπενάκη, Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή κ.ά.), όπως και το εξωτερικό.

Προσωπικό

Γιουλιάνα Μπόιτσεβα

Γιουλιάνα Μπόιτσεβα

Ερευνήτρια Γ, Διευθύντρια Προγράμματος RICONTRANS
Curriculum vitae
Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος

Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος

Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης της Δύσης
Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Curriculum vitae
Παναγιώτης Κ. Ιωάννου

Παναγιώτης Κ. Ιωάννου

Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης της Αναγέννησης και του Μπαρόκ
Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Curriculum vitae
Μαρία Βακονδίου

Μαρία Βακονδίου

Μεταδιδακτορική ερευνήτρια
Curriculum vitae
Σοφία Κατόπη

Σοφία Κατόπη

Μεταδιδακτορική ερευνήτρια
Curriculum vitae
Σπύρος Μοσχονάς

Σπύρος Μοσχονάς

Μεταδιδάκτορας ερευνητής
Curriculum vitae
Δρ. Ντάρια Ρες

Δρ. Ντάρια Ρες

Μεταδιδακτορική ερευνήτρια
Curriculum vitae
Κατερίνα Σεραϊδάρη

Κατερίνα Σεραϊδάρη

Μεταδιδακτορική ερευνήτρια
Curriculum vitae
Λευτέρης Σπύρου

Λευτέρης Σπύρου

Μεταδιδάκτορας ερευνητής
Curriculum vitae
Καλλιόπη Σφακιανάκη

Καλλιόπη Σφακιανάκη

Μεταδιδακτορική ερευνήτρια
Princeton University
Μαριάννα Καράλη

Μαριάννα Καράλη

Υποψήφια διδάκτωρ
Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Αφροδίτη Κουκή

Αφροδίτη Κουκή

Υποψήφια διδάκτωρ
Curriculum vitae
Ελισάβετ Μαργέτη

Ελισάβετ Μαργέτη

Mεταπτυχιακή φοιτήτρια
Πάντειον Πανεπιστήμιο
Curriculum vitae
Κατερίνα Στάθη

Κατερίνα Στάθη

Συντονίστρια Προγραμμάτων - Βοηθός Επικοινωνίας
Curriculum vitae
Ειρήνη Τουλούπη

Ειρήνη Τουλούπη

Mεταπτυχιακή φοιτήτρια
Πανεπιστημίου Κρήτης
Curriculum vitae
Μαρία Ε. Φραγκοπούλου

Μαρία Ε. Φραγκοπούλου

Βοηθός Έρευνας - Συντονισμός & Διαχείριση Προγραμμάτων
Άσπα Χαλκιαδάκη

Άσπα Χαλκιαδάκη

Mεταπτυχιακή φοιτήτρια
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Curriculum vitae
Όλγα Γκράτζιου

Όλγα Γκράτζιου

Επίτιμο Μέλος ΙΜΣ, Ομότιμη Καθηγήτρια
Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Curriculum vitae
Νίκος Χατζηνικολάου

Νίκος Χατζηνικολάου

Επίτιμο Μέλος ΙΜΣ
Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ερευνητικά Έργα

PanArtExh

Ο θεσμός των Πανελληνίων Καλλιτεχνικών Εκθέσεων, 1938-1987

Το ερευνητικό έργο αποσκοπεί στη συστηματική τεκμηρίωση και την κριτική μελέτη των δεκαπέντε κρατικών Πανελλήνιων Καλλιτεχνικών Εκθέσεων, οι οποίες οργανώθηκαν την περίοδο 1938-1987 και αποτελούν τον σημαντικότερο εκθεσιακό θεσμό στην Ελλάδα στη διάρκεια του 20ου αιώνα.  Η μελέτη αυτή, βασισμένη σε εκτενή έρευνα σε δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές έργων τέχνης, καθώς και σε αποδελτίωση του καθημερινού και περιοδικού τύπου θα μας δώσει ουσιαστικές πληροφορίες για α) την ίδια την εικαστική παραγωγή στην Ελλάδα (λ.χ. τις δεσπόζουσες καλλιτεχνικές τάσεις), β) την κρατική παρέμβαση στον χώρο των τεχνών, γ) τις τάσεις στην αγορά της τέχνης, και δ) τον λόγο περί τέχνης που αναπτύχθηκε με αφορμή τις εκθέσεις και ο οποίος καθόρισε τον κυρίαρχο αισθητικό κανόνα, προωθώντας συστηματικά συγκεκριμένα καλλιτεχνικά πρότυπα και επηρεάζοντας άμεσα τόσο τις αντιλήψεις του φιλότεχνου κοινού, όσο και την πορεία της εικαστικής παραγωγής στην Ελλάδα.

RICONTRANS

RICONTRANS: Οπτική κουλτούρα, ευσέβεια και προπαγάνδα: Μεταφορά και υποδοχή ρωσικής θρησκευτικής τέχνης στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο (16ος - αρχές 20ου αι.)

ERC

Το πρόγραμμα θα διερευνήσει την πολύπλευρη σχέση της Ρωσίας με τα Βαλκάνια και ευρύτερα με την Ανατολική Μεσόγειο, μέσα από τη μελέτη της διάδοσης και της υποδοχής των αντικειμένων ρωσικής θρησκευτικής τέχνης. Με καινοτόμα θεωρητικά εργαλεία (πολιτισμική μεταφορά, μελέτη του οπτικού πολιτισμού) και με διεπιστημονική και συγκριτική μεθοδολογική προσέγγιση (ιστορία της τέχνης, ιστορία, φιλολογική μελέτη κειμένων και επιγραφικών πηγών, κοινωνική ανθρωπολογία, μουσειολογία, συντήρηση και ανάλυση των έργων με σύγχρονες τεχνολογίες) το RICONTRANS θα διερευνήσει τις ποικίλες αισθητικές, ιδεολογικοπολιτικές, κοινωνικές και θρησκευτικές διαστάσεις της μεταφοράς και της υποδοχής της ρωσικής θρησκευτικής τέχνης στον χώρο της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης. Η ερευνητική ομάδα περιλαμβάνει επιστήμονες, μεταδιδακτορικούς ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες και μεταπτυχιακούς φοιτητές από ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια στην Ελλάδα, τη Σερβία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Ρωσία, τη Γαλλία και τη Γερμανία.

ΜΕΤΟΠΟ (ΠΕ9)

Από το τοπίο των ρομαντικών στην τέχνη της γης. Αναπαραστάσεις του τοπίου του ελληνικού χώρου στις τέχνες από τον 18ο μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα (ζωγραφική, χαρακτική, φωτογραφία)

Επιστημονικός υπεύθυνος: Ευγένιος Ματθιόπουλος

Στόχος του προγράμματος είναι η συστηματική μελέτη, συγκέντρωση και καταγραφή της καλλιτεχνικής και φωτογραφικής παραγωγής με θέμα το ελληνικό φυσικό τοπίο από τον 18ο ως τον 20ο αιώνα.

ΜΕΤΟΠΟ (ΠΕ6)

Ο ιταλικός ορίζοντας των Ελλήνων καλλιτεχνών: 18ος-19ος αιώνας

Επιστημονικός υπεύθυνος: Παναγιώτης Κ. Ιωάννου

Στο πρόγραμμα, που αποτελεί κατά κάποιον τρόπο συνέχεια και επέκταση του προγράμματος «Έλληνες καλλιτέχνες στη Δύση (15ος-18ος αι.)», διερευνάται, μέσα από γραπτά και εικαστικά τεκμήρια η δραστηριότητα ελλήνων καλλιτεχνών οι οποίοι μαθήτευσαν ή/και εργάστηκαν σε διάφορες πόλεις της ιταλικής χερσονήσου από τα τέλη του 18ου έως τα τέλη του 19ου αιώνα.

Η Δυτική Τέχνη στην Κρήτη

Η Δυτική Τέχνη στην Κρήτη

Αντικείμενο του προγράμματος είναι η μελέτη της τέχνης στην Κρήτη κατά την εποχή της βενετικής κυριαρχίας (13ος-17ος  αιώνας).

Η Τεχνοκριτική στην Ελλάδα

Η Τεχνοκριτική στην Ελλάδα

Το ερευνητικό πρόγραμμα έχει ως στόχο την όσο το δυνατόν πληρέστερη συγκέντρωση σε βάση δεδομένων της αρθρογραφίας των σημαντικότερων Ελλήνων τεχνοκριτών του 20ου αιώνα. Αποσκοπεί στη δημιουργία ενός αρχείου που θα παρέχει στον μελετητή, μέσα από ένα πολλαπλό και ευέλικτο σύστημα αναζήτησης, όχι μόνον μια βιβλιογραφικού τύπου καταγραφή του υλικού, αλλά και τα ίδια τα τεχνοκριτικά κείμενα-σε μορφή ψηφιοποιημένης αναπαραγωγής-ώστε να είναι άμεσα δυνατή η ανάγνωσή τους, καθώς και ένα αρχείο όλων των αναπαραγωγών έργων τέχνης-επίσης σε ψηφιοποιημένη μορφή-που είχαν δημοσιευτεί μαζί τους.