Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών

Ελληνική Παραδοσιακή Μουσική

Ελληνική Παραδοσιακή Μουσική

Υπεύθυνος προγράμματος Γεώργιος Αμαργιανάκης †, Καθηγητής Εθνομουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Στην περιγραφή του προγράμματος και ενόσω ακόμη η έρευνα ήταν σε εξέλιξη διαβάζουμε:

Στόχοι του ερευνητικού προγράμματος αποτέλεσαν η συγκέντρωση και η μελέτη των πληροφοριών που αφορούν την αρχαία ελληνική, τη Βυζαντινή εκκλησιαστική και τη νεότερη δημοτική μουσική.

Α. Για την αρχαία ελληνική μουσική

  1. Αποδελτίωση και αρχειοθέτηση όλων των πληροφοριών για τη μουσική από αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, καθώς επίσης και συγκέντρωση όλων των σωζόμενων μουσικών καταγραφών.
  2. Φωτογράφηση και αρχειοθέτηση των ζωγραφικών, ανάγλυφων και γλυπτών παραστάσεων για τη μουσική.

Αποδελτιώθηκαν και αρχειοθετήθηκαν σε ειδικό λημματογραφικό αρχείο γύρω στις 16.500 πληροφορίες μουσικής από αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς. Επίσης ταξινομήθηκαν σε ειδικό αρχείο 450 περίπου παραστάσεις σχετικές με την αρχαία ελληνική μουσική.

Β. Για τη Βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική:

  1. Φωτογράφηση και καταλογογράφηση των σωζόμενων χειρογράφων και των θεωρητικών συγγραμμάτων, όπως επίσης και των πληροφοριών περί μουσικής από την Πατερική γραμματεία.
  2. Μελέτη της παράδοσης των μελωδιών από την εμφάνιση της Βυζαντινής σημειογραφίας μέχρι σήμερα.

Έχουν μικροφωτογραφηθεί μέχρι τώρα 162 μουσικοί κώδικες. (Συλλογές μικροφιλμ). Επίσης καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος έγινε προσπάθεια αποκρυπτογράφησης της παλαιάς Βυζαντινής σημειογραφίας και ιδίως του στιχηραρικού μέλους.

Γ. Για την ελληνική δημοτική μουσική:

  1. Ηχογράφηση και καταγραφή στο πεντάγραμμο δημοτικών τραγουδιών απ' όλη την Ελλάδα
  2. Συγκέντρωση και αρχειοθέτηση του καταγραμμένου και δημοσιευμένου μέχρι σήμερα υλικού.
  3. Έκδοση σε δίσκους αντιπροσωπευτικών μελωδιών κατά περιοχές.

Δέθηκαν σε 11 τόμους περί τις 300 εργασίες για τη βυζαντινή και δημοτική μουσική, που δημοσιεύθηκαν σε σπάνια περιοδικά και εφημερίδες ενώ αποδελτιώθηκαν και καταγραφές παραδοσιακών μελωδιών από πραγματείες του 19ου και 20ου αιώνα. Επιπλέον συγκεντρώθηκε πρωτότυπο ηχογραφημένο μουσικό υλικό (ταινίες ήχου) και συμπληρώθηκε με καινούριες ηχογραφήσεις που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος.

Σήμερα η συλλογή του ΙΜΣ περιλαμβάνει επιγραμματικά τα παρακάτω παραδοτέα:

  1. Έντεκα (11) δεμένους τόμους με φωτοτυπημένες [σπάνιες] ελληνικές και ξένες δημοσιευμένες εργασίες και άρθρα μουσικολογικού περιεχομένου από το 1880 έως το 1980. (pdf)
  2. Αποδελτιώσεις από σαράντα τέσσερα (44) δημοσιευμένα βιβλία και περιοδικά και επετηρίδες από το 1890, με καταγραφές παραδοσιακής μουσικής σε βυζαντινή σημειογραφία και πεντάγραμμο. (pdf)
  3. Συλλογή από φωτοτυπημένες πρωτότυπες χειρόγραφες και δημοσιευμένες παρτιτούρες ελλήνων συνθετών των αρχών του 20ου αιώνα ( Μάντζαρος, Σαμάρας κ.α.).
  4. Μικροφίλμ βυζαντινών χειρογράφων (40) (από την Εθνική Βιβλιοθήκη , τη Γεννάδειο βιβλιοθήκη, τη Μονή Βατοπεδίου κ.α). (pdf)
  5. Αποδελτιώσεις βυζαντινών μουσικών χειρογράφων σε καρτέλες και ντοσιέ
  6. Αποδελτιώσεις πληροφοριών για την αρχαία ελληνική μουσική από αρχαίους έλληνες και λατίνους συγγραφείς
    1. Ειδικό λημματογραφικό αρχείο μουσικών όρων (καρτέλες)
    2. Κατάλογο αρχαίων συνθετών- έργων –χωρίων
  7. Αποδελτιώσεις (φωτοτυπίες) από εκδόσεις αρχαιολογικού περιεχομένου, εικονιστικού υλικού σχετικού με την αρχαία ελληνική μουσική
  8. Πρωτότυπες ηχογραφήσεις παραδοσιακής μουσικής σε ταινίες ήχου (μπομπίνες)
  9. Τέλος κατά διάρκεια του προγράμματος, το 1988 εκδόθηκαν οι παρακάτω τρεις δίσκοι βινυλίου  από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (ΠΕΚ) (τα δύο πρώτα υπάρχουν σε βινύλιο σήμερα στη βιβλιοθήκη του ΙΜΣ , ενώ το τρίτο σε κασέτα).

Ελληνική Παραδοσιακή Μουσική 1,  Σκοποί και τραγούδια της Κρήτης από τη Συλλογή Δ.Α. Νοτόπουλου, Έρευνα–Ηχογράφηση: Δημήτριος Α. Νοτόπουλος, Επιλογή Ηχογραφήσεων από τη «Συλλογή Νοτόπουλου» στο Πανεπιστήμιο Harvard: Μαρία Βούρα,  Μουσική μεταγραφή και Ανάλυση: Σωτήρης Τσιάνης, Ηχογράφηση 4-24 Μαΐου 1953. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (ΠΕΚ), Ιδρυτική Δωρεά και Χρηματοδότηση Παγκρητικής Ενώσεως Αμερικής, Ιούλιος 1988.

1.ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΜΠΡΟΣΤΑ.jpg 1.ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΠΙΣΩ.jpg

Ελληνική Παραδοσιακή Μουσική 2, Σκοποί και Χοροί της Ανατολικής Κρήτης, Παντελής Μπαριταντωνάκης: Βιολί, Αντώνιος Μπαριταντωνάκης: Κιθάρα, Μουσική επιμέλεια- Κείμενα: Γεώργιος Αμαργιανάκης, Επιμέλεια Έκδοσης: Νίκος Διονυσόπουλος, Ηχογράφηση 1983, 1987 Εργαστήριο Εθνομουσικολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (ΠΕΚ), Ιδρυτική Δωρεά και Χρηματοδότηση Παγκρητικής Ενώσεως Αμερικής, Ιούλιος 1988.

2.ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΜΠΡΟΣΤΑ.jpg 2.ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΠΙΣΩ.jpg

Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική 1, Έργα Κρητών Μελοποιών Γεώργιος ο Κρης (†1815) Νικόλαος Δασκαλάκης (1897-1988), Μουσική επιμέλεια-Κείμενα: Γεώργιος Αμαργιανάκης, Επιμέλεια Έκδοσης: Νίκος Διονυσόπουλος, Ηχογράφηση: Φεβρουάριος 1988 Καθολικό Ιεράς Μονής Αρκαδίου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (ΠΕΚ), Ιδρυτική Δωρεά και Χρηματοδότηση Παγκρητικής Ενώσεως Αμερικής, Ιούλιος 1988.

3.EΞΩΦΥΛΛΟ ΜΠΡΟΣΤΑ.jpg 3.ΕΞΩΦΥΛΛΟ ΠΙΣΩ.jpg