Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών

Δήμητρα Μελισσαροπούλου

Καθηγήτρια
Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Τομέας Γλωσσολογίας

 Η Δήμητρα Μελισσαροπούλου είναι  Καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει εκπονήσει τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο Πατρών (με υποτροφία ΕΠΕΑΕΚ, ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ και επιβλέπουσα την καθ. Αγγελική Ράλλη) και μεταδιδακτορική έρευνα τόσο σε ατομικό επίπεδο (με υποτροφία από το IKY) όσο και ως μέλος ερευνητικών ομάδων προγραμμάτων (του Εργαστηρίου Νεοελληνικών Διαλέκτων του Πανεπιστημίου Πατρών) που περιλαμβάνουν δράσεις συλλογής, επεξεργασίας, και ανάλυσης προφορικού και γραπτού  διαλεκτικού υλικού. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στο χώρο της σύγχρονης μορφολογικής θεωρίας, της διαλεκτολογίας, της διαλεκτικής τυπολογίας, της γλωσσικής ποικιλίας και της γλωσσικής αλλαγής και της γλωσσικής επαφής. Οι εργασίες της, δημοσιευμένες σε διεθνή περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων αφορούν τη συγχρονική αλλά και διαχρονική μελέτη της Κοινής Νέας Ελληνικής και των διαλεκτικών ποικιλιών της με βάση επιτόπιες έρευνες αλλά και αρχεία γραπτών πηγών. Τα βασικά θέματα της ως τώρα έρευνάς της αφορούν τη μορφολογική διαδικασία του υποκορισμού και της μεγέθυνσης σε συγχρονικό και διαχρονικό επίπεδο, την έννοια της κεφαλής στην αξιολογική μορφολογία, τη συνδυαστικότητα των επιθημάτων, την προσαρμογή ρηματικών και ονοματικών δανείων, φαινόμενα παραδειγματικής ομοιομορφίας και αναδιοργάνωσης της ονοματικής κλίσης, τις έννοιες της πολυπλοκότητας και της απλοποίησης στη γραμματική, τις παραθετικές δομές καθώς και τις συντελικές περιφραστικές δομές στη διαλεκτική ποικιλία της Ελληνικής.

Tα τελευταία τρία χρόνια, υπήρξε επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος DiCaDLanD (Digitizing the Cappadocian Dialectal Landscape, φορέας χρηματοδότησης: Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας) με γενικό στόχο την ψηφιοποίηση της Καππαδοκικής διαλέκτου και βασικά προϊόντα ένα Ιστορικό Λεξικό καθώς και το Γλωσσικό Άτλαντα των διαλεκτικών ποικιλιών της Καππαδοκίας. Στο πλαίσιο της ενασχόλησής της με τη διαλεκτολογική ποικιλότητα της Καππαδοκικής, τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα έχουν στραφεί τα τελευταία χρόνια και στην εφαρμογή ποσοτικών διαλεκτολογικών, διαλεκτομετρικών δηλαδή προσεγγίσεων στην μελέτη της γλωσσικής ποικιλότητας όχι μόνο για τον υπολογισμό καθαρά γλωσσικών ή/και γεωγραφικών  αποστάσεων και το συσχετισμό τους αλλά και όσον αφορά την συνεξέταση εξωγλωσσικών παραμέτρων. 

Επιλεγμένες δημοσιεύσεις

Melissaropoulou, D. 2024. Γλωσσικός Άτλαντας των διαλεκτικών ποικιλιών της Καππαδοκίας [The Linguistic Atlas of Cappadocian Dialects, 5 volumes]. Athens: Academy of Athens.

Bompolas, S. & D. Melissaropoulou. 2023b. A dialectometric approach to inner Asia Minor Greek: comparisons and associations between linguistic levels. Digital Scholarship in the Humanities, fqad039. https://doi.org/10.1093/llc/fqad039

Melissaropoulou, D. 2023. Greek.  In L. Körtvélyessy (ed.), Onomatopoeia in the world languages. Comparative Handbooks of Linguistics (CHL) series. Berlin/New York: Mouton de Gruyter.

Melissaropoulou, D. 2022. Change in morphological complexity in the contact perspective: evidence from Cappadocian Greek word formation. LACUS FORUM 47.

Melissaropoulou, D., Bompolas, S. Ch. Tsimpouris. 2022. Digital cartography in the service of preservation of cultural linguistic heritage: implementing the electronic dialectal atlas of Cappadocian Greek. SCIENTIFIC CULTURE, 8, 2, 135-146.

Melissaropoulou, D. & C. Papanagiotou. 2021. Language variation and change in the formation of superlative constructions: implications for the organization of grammar. Dialectologia et Geolinguistica 29, 55-76. https://doi.org/10.1515/dialect-2021-0004

Melissaropoulou, D. & A. Ralli. 2020. Derivational networks in Greek. In A. Bagasheva, L. Körtvélyessy, P. Štekauer & S. Valera (eds.), Derivational networks across languages. Berlin/New York: Mouton de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110686630-035

Μelissaropoulou, D. & Α. Ralli. 2019. Revisiting the borrowability scale(s) of grammatical elements: evidence from Modern Greek contact induced varieties. Journal of Language Contact, 12(3), 707-736.

Melissaropoulou, D. 2017. On the role of language contact in the reorganization of grammar: a case study on two Modern Greek contact induced dialects. Poznan Studies in Contemporary Linguistics, 53(3), 449-485. https://doi.org/10.1515/psicl-2017-0017

Melissaropoulou, D. 2016. Variation in word formation in the light of the language contact factor: the case of Cappadocian Greek. Journal of Language Sciences, 55, 55-67.  https://doi.org/10.1016/j.langsci.2016.02.005

Melissaropoulou, D. 2015. Evaluative morphology in Greek. In N. Grandi & L. Korvelyessy (eds.), Handbook of Evaluative Morphology, 269-277. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Melissaropoulou, D. & Ralli, A. 2008. Headedness in diminutive formation: evidence from Modern Greek and its dialectal variation. Acta Linguistica Hungarica 55, 183-204.