Institute for Mediterranean Studies

The city in modern times

To πρόγραμμα «Η πόλη στους νεότερους χρόνους» αποτελεί το πιο παλιό ερευνητικό πρόγραμμα του Ινστιτούτου το οποίο συνεχίζει μέχρι σήμερα. Ξεκίνησε το 1994 και συνεχίζει μέχρι σήμερα με την επιστημονική ευθύνη του ομότιμου καθηγητή Χρήστου Λούκου. Σκοπός του είναι η συστηματική έρευνα και ταξινόμηση αρχείων στις πόλεις και κοινότητες των νησιών του Αιγαίου καθώς και η συνακόλουθη δημιουργία βάσεων δεδομένων ανοιχτής πρόσβασης. Μέχρι σήμερα έχει γίνει έρευνα στη Σύρο, Κέα, Σέριφο, Αμοργό, Σύμη και Σαντορίνη. Η χρηματοδότηση του πρoγράμματος προέρχεται από τις τοπικές και κεντρικές αυτοδιοικήσεις των νησιών καθώς και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών. Η όλη έρευνα έχει διεξαχθεί και διεξάγεται με τη συμμετοχή δεκάδων μεταπτυχιακών και διδακτορικών φοιτητών.

This project, in collaboration with the General State Archives of Cyclades, aimed mainly at the creation of an exemplary database for Ermoupolis of Syros (19th-20th century), by processing the most important sources that are available for the city: municipal registers, population censuses, civil records, notarial and judicial records, proceedings of the municipal council, archives of educational and philanthropic institutions, and other evidence that constitute series.

Researcher: Christos Loukos

Research team: The postgraduate students Nikolaos Argyropoulos (1994-1996), Argyro Vatsaki (1996-1999), Savvas Charalambous (2000-2004), Vasiliki Lafiatoglou (2003), Antonis Stratakis (2005), Rania Giordambli (2005), Maria Batsioula (2005), Marianna Sfakianaki (2006-2007), Spyros Dimanopoulos (2003-2008), Apostolos Todi (2008-2011), Katilena Stathakou (Phd candidate)

Collaborating researchers: Angeliki Psilopoulou (director of the General State Archives of Cyclades), Taina Hietala (General State Archives of Cyclades), Dimitris Dimitropoulos (researcher at the National Hellenic Research Foundation), † Evi Olympitou (assistant professor in the Department of History, Ionian University), Yannis Yannitsiotis (Assistant Professor in the Department of Social Anthropology and History, Aegean University), Maria Damilakou (Assistant Professor in the Department of History, Ionian University)

Other collaborators: † Yannis Alexandrou and Fivos Vilanakis, computer programmers


Objectives of the project

This project, in collaboration with the General State Archives of Cyclades, aimed mainly at the creation of an exemplary database for Ermoupolis of Syros (19th-20th century), by processing the most important sources that are available for the city: municipal registers, population censuses, civil records, notarial and judicial records, proceedings of the municipal council, archives of educational and philanthropic institutions, and other evidence that constitute series. This database, enriched with evidence from other Greek cities, 

  • will provide information to any interested researcher
  • will allow a variety of comparisons on a number of topics
  • will encourage studies for the modern Greek city, which will not be impeded by the impossibility of processing multiple data
  • will help to integrate the modern Greek city into a wider framework of surveys conducted in Greece and abroad on the urban phenomenon
  • will support teaching and research at the University of Crete


Products of the project

Databases

  • Municipal register of Ermoupolis (19th c. - 1945) (approximately 45,000 entries)
    For each citizen the following details are entered: first name and surname, age, occupation, origins, date when s/he first took up residence in the city, etc.
  • Censuses of Ermoupolis in respect of the years 1860, 1870, 1878 (approximately 19,000 entries)
    These censuses were carried out on the spot, by going from door to door, and provide a wealth of information: dispersion of individuals and groups in the area (based on economic criteria, place of origin, et al.), number of persons in family, presence of simple or extended family, ages, occupations, servants, changes from one census to the next, etc.
  • Recording in summary form and on computer of the minutes and resolutions of the Municipal Council of Ermoupolis (1840-1951)
    All the information from the minutes are recorded in brief and key words are selected to facilitate searching for names and subjects contained in them. The wealth of information released is due, among other things, to the fact that the local authority played a substantial part, at least in the 19th c., in almost all the social functions of the city. Also, the strategy of the ruling groups, representatives of whom are members of the municipal council, regarding all matters concerning the local community, is thrown into relief.
  • Register of males of the municipality of Ermoupolis (1845-1912) (approximately 26,000 entries)
  • Municipal register of refugees who came from Asia Minor to Syros in 1922 (approximately 7,800 entries: evidence about family, age, place of origin, occupation etc)
    Of the 7,000 who disembarked on the island and were registered, about half settled down in the end, and they not only boosted the population of Ermoupolis but also contributed to the creation of new social and cultural realities.
  • Municipal register of  Asia Minor refugees in Ermoupolis 
    Approximately 500 men of the above listed refugees became citizens of Ermoupolis. Usually the various evidence about their family etc is accompanied by a picture of them.
  • Ermoupolitans' Marriages (1859-1925)
    Approximately 9.000 marriage certificates have been indexed. Evidence about the grooms, the brides and their parents.
  • Ermoupolitans'  deaths (1876-1878, 1892-1898)
    Approximately 5.200 death certificates have been indexed. Evidence about the dead, the reason of death, the witnesses etc.
  • Election registers of Ermoupolis (1889, 1914) (approximately 5,500 and 8,700 entries)
    Evidence about, among other things, occupation, place of origin and age
  • Election registers of Syros (1910) (approximately 1,500 entries)
    Municipality of Syros was inhabited by the catholic Greek population of the island of Syros (where Ermoupolis is located)
  • Notary Publics of Syros
    The summaries of approximately 4.300 transactions conducted by the notary Konstantinos Aggelidis (1854-1855, 1859-1860) have been indexed.
  • Election registers of Piraeus (1866, 1878, 188, 1895) (approximately 17,000 entries)
  • Tax registers of residents of Piraeus (1887 and 1892)
    1.815 entries of independent professionals. Evidence about, among other things, profession, shop or house address, annual rent
  • Municipal register of Kea (1852) (approximately 4,600 entries)
  • Municipal register of Kea (1901) (approximately 6,000 entries)
  • Municipal register of  Asia Minor refugees in Kea, 1922 (approximately 800 entries)
  • Election registers of Kea (1879, 1901, 1910, 1928, 1946, 1963) (approximately 9,000 entries)
  • Register of the citizens of Kea who offered personal work (1878)
    1.572 persons who have offered their personal work to the carrying out of municipal works
  • Censuses of  Amorgos, 1870 and 1878 (approximately 4.600 entries)
    These censuses were carried out on the spot, by going from door to door. 
  • Election registers of Amorgos (1877) (approximately 700 entries)
  • Election registers of the municipality of Aigiali/Tholarion (1887, 1928, 1947) (approximately 1.000 entries)
  • Election registers of Corfu (1871) (approximately 6,800 entries)
  • Population census of Nafplion (1825) (approximately 2,300 entries)
    This consists of two volumes listing not only the residents of the city, but also the refugees who sought refuge there because of the threat from the Ibrahim's army during the Greek revolution.
  • Municipal register of Rethymnon (1900-1927) (approximately 12,000 entries)
    Many of the citizens are Muslims who left away in 1922, as well as incoming refugees from Asia Minor.
  • Refugees who fled from Asia Minor to Argentina in 1922
    As listed 1) on the passenger lists of ships carrying immigrants to Buenos Aires, 2) in the registers of the Greek consulate in Buenos Aires. The database created by Maria Damilakou.

Databases not yet published:

  • Register of births of Ermoupolites, (1859-1925)
    This database, which contains many thousands of names will facilitate searches for demographic data.
  • Libraries of the Syriot scholars Stavros I.Vafias, Andreas Drakakis and Manos Eleftheriou
    Among other things, they include rare 18th and 19th century publications and a valuable collection of Hermoupolitan publications. The catalogs of these libraries are located in the General State Archives of Cyclades in Hermoupolis.

Bibliographies (digital collection)

  • Literature on Ermoupolis and Syros, 19th-20th centuries
  • Literature on urban history in the modern period

Collections

  • Records of the above mentioned databases in photocopies or in digital form. 
  • Participation in the classification of archival material in Syros, Kea, Amorgos, Aigio, Symi and Vilia.


Publications

  • Christos Loukos, «Illusions and Realities at the end of the Nineteenth Century: An Attempt to   Construct a Railway Line on the Island of Syros», in: Philip Carabot (ed.), Greek Society in t he Making, 1863-1913: Realities, Symbols and Visions, Aldershot, Hampshire, Variorum, 1997, 131-144.
  • Χρήστος Λούκος, «Θάνατοι από πείνα στη Σύρο, 1941-1944. Μύθοι και πραγματικότητες», Δελτίο Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, τ. 1 (1998), σ. 191-202.
  • Christos Loukos, «Les petites villes en Grèce (1830-1912). Problèmes de définition et de hiérarchie», in: Olivier Zeller (dir.), Petites villes d'Europe, a special issue of the Cahiers d'histoire, v. XLIII/3-4 (1998), 587-602.
  • Χρήστος Λούκος, «Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στην Ερμούπολη. Πρώτες υποθέσεις μιας έρευνας για τα προβλήματα εγκατάστασης και ενσωμάτωσης», Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (εκδ.), Ο ξεριζωμός και η άλλη πατρίδα. Οι προσφυγουπόλεις στην Ελλάδα. Επιστημονικό Συμπόσιο (11 και 12 Απριλίου 1997), Αθήνα [1999], σ. 203-214.
  • Χρήστος Λούκος, «Η πόλη και οι νεκροί της (Ερμούπολη, 19ος αιώνας)», στον τόμο: Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού (εκδ.), Η Πόλη στους Νεότερους Χρόνους. Διεθνές συνέδριο (Αθήνα 27-30 Νοεμ. 1997), Αθήνα 2000.
  • Χρήστος Λούκος, Πεθαίνοντας στη Σύρο τον 19ο αιώνα. Οι μαρτυρίες των διαθηκών, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2000.
  • Χρήστος Λούκος, «Τα δημογραφικά της κατοχής. Μερικές προτάσεις για την συστηματική αξιοποίησή τους», Αρχειοτάξιο τχ. 3 (Μάϊος 2001), σ. 90-93.
  • Χρήστος Λούκος, «Μικρές και μεγάλες πόλεις», Χρήστος Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα. Ο μεσοπόλεμος 1922- 1940, τόμος Β1, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2002, σ. 133-135.
  • Χρήστος Λούκος(επιμ.), Δημοτική Βιβλιοθήκη Ερμουπόλεως. Κατάλογος, μέρος πρώτο: έντυπα του παλαιού βιβλίου εισαγωγής, καταγραφή: Οντέτ Βάρων- Βασάρ, Μαρίζα Δαλεζίου, εκδ. Δημοτική Βιβλιοθήκη Ερμουπόλεως- Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, Ερμούπολη 2003, 659 σ.
  • Christos Loukos, «Families and family structure in a Neo- Hellenic city: Hermoupolis inn the mid- 19th century», The history of the Family, v. 9 (2004), 317- 324
  • Χρήστος Λούκος, «Η ελληνική πρωτεύουσα, 1890-1912», Χριστίνα Κουλούρη (επιμ.), Αθήνα, πόλη των Ολυμπιακών Αγώνων, 1896- 1906, εκδ. Διεθνής Ολυμπιακή Ακαδημία, Αθήνα, 2004, σ. 55-98.
  • Χρήστος Λούκος, «Καθολικοί και ορθόδοξοι στη Σύρο, 1821- 1974: μια δύσκολη συγκατοίκηση», Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (εκδ.), Επιστημονικό συμπόσιο Μειονότητες στην Ελλάδα (7-9 Νοεμβρίου 2002), Αθήνα 2004, σ. 285-299.
  • Χρήστος Λούκος, «Το ερευνητικό πρόγραμμα 'Η πόλη στους νεότερους χρόνους' του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών: προτάσεις για μια συνολική μελέτη του αστικού φαινομένου», Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος»,- Χανιά, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο- Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (εκδ.), Ελευθέριος Βενιζέλος και ελληνική πόλη: Πολεοδομικές πολιτικές και κοινωνικοπολιτικές ανακατατάξεις, Αθήνα 2005, σ. 195-200.
  • Χρήστος Λούκος, «Η πείνα στην Κατοχή. Δημογραφικές και κοινωνικές διαστάσεις», Χρήστος Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα,. τόμος Γ1:1941- 1945, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2007, σ. 219-261.
  • Χρήστος  Λούκος, «Μερικές επισημάνσεις για τους κατοίκους της Ερμούπολης τον 19ο αιώνα: γεωγραφική προέλευση, εγκατάσταση στο χώρο, επαγγέλματα, κοινωνικές σχέσεις», Χριστίνα Αγριαντώνη - Δημήτρης Δημητρόπουλος (επιμ.), Σύρος και Ερμούπολη. Συμβολές στην ιστορία του νησιού, 15ος-20ός αι., Αθήνα, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/ΕΙΕ, 2008, σ. 105-124
  • Χρήστος  Λούκος, «Μερικές επισημάνσεις για τους κατοίκους της Ερμούπολης τον 19ο αιώνα: γεωγραφική προέλευση, εγκατάσταση στο χώρο, επαγγέλματα, κοινωνικές σχέσεις», Χριστίνα Αγριαντώνη – Δημήτρης Δημητρόπουλος (επιμ.), Σύρος και Ερμούπολη. Συμβολές στην ιστορία του νησιού, 15ος-20ός αι., Αθήνα, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/ΕΙΕ, 2008, σ. 105-124
  • Χρήστος  Λούκος, «Κέα: από την ταξινόμηση του Δημοτικού Αρχείου σε πρώτες υποθέσεις για μια νέα ιστορία του νησιού», Ψηφίδες. Μελέτες Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Τέχνης στη μνήμη της Στέλλας Παπαδάκη-Oekland, επιστημονική επιμέλεια: Όλγα Γκράτζιου – Χρήστος Λούκος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2009, σ. 323-334.
  • Χρήστος  Λούκος, «Ένας ιατρός στη Σύρο με ιδιαίτερη κοινωνική ευαισθησία: Ευάγγελος Αρφάνης», Κώστας Λάππας κ.ά. (επιμ.), Μνήμη Πηνελόπης Στάθη. Μελέτες Ιστορίας και Φιλολογίας, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2011, σ. 103-113.
  • Χρήστος  Λούκος, «Οι πολιτικές και ιδεολογικές συγκρούσεις στη μετακατοχική Σύρο και ο δήμαρχος Ερμούπολης Επαμεινώνδας Παππαδάμ», Μνήμων 32 (2011-2012) 177-204.
  • Χρήστος  Λούκος, «Η αντιοθωνική εξέγερση στην Ερμούπολη (28 Φεβρουαρίου – 3 Μαρτίου 1862) και η ιδιαιτερότητα αυτής έναντι των εξεγέρσεων του Ναυπλίου και των άλλων πόλεων», Ναυπλιακά Ανάλεκτα VIII = Πρακτικά επιστημονικού συμποσίου (Ναύπλιο, 12-14 Οκτωβρίου 2012) με θέμα 150 χρόνια Ναυπλιακή Επανάσταση (1 Φεβρουαρίου – 8 Απριλίου 1862), Ναύπλιο 2013, σ. 155-176.
  • Χρήστος  Λούκος, «Νέα τεκμήρια για τα τυπογραφεία και τους τυπογράφους της Ερμούπολης»,  Πρακτικά ημερίδας στη μνήμη του τυπογράφου Χρίστου Γ. Μανουσαρίδη, εκδ. ΕΜΝΕ (Παράρτημα αρ. 18 του περιοδικού Μνήμων), Αθήνα 2013, σ. 187-218.
  • Christos Loukos, « Hermoupolis, fin XIXe – debit XXe siècle. Changements économiques, sociaux et idéologiques », in Mathieu Grenet – Yannick Jambon – Marie-Laure Ville (dir.), Histoire urbaine et sciences sociales. Mélanges en l’honneur du professeur Olivier Zeller, Paris, Classiques Garnier, 2014, 201-213.
  • Χρήστος  Λούκος, «Από την ταξινόμηση του αρχείου της Δημογεροντίας και του Δήμου Σύμης σε κάποιες υποθέσεις για μια νέα ιστορία του νησιού», Μνήμη Εύης Ολυμπίτου. Τοπικές κοινωνίες στον θαλάσσιο και ορεινό χώρο στα νότια Βαλκάνια, 18ος-19ος αιώνας. Πρακτικά Συμποσίου (Κέρκυρα, 24-26 Μαΐου 2012), Ιόνιο Πανεπιστήμιο-Τμήμα Ιστορίας, Κέρκυρα 2014, σ. 147-170.
  • Χρήστος  Λούκος, «Ημέρες εξέγερσης στην Ερμούπολη της Σύρου (1862)», Ευγενία Δρακοπούλου –Δημήτρης Δημητρόπουλος (επιμ.), Ταξίδια στο Αιγαίο με πλοηγό την Ιστορία, εκδ. ΕΙΕ/Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς, Αθήνα 2015, σ. 123-138
  • Χρήστος  Λούκος, «Η ανανέωση του ενδιαφέροντος για τις πόλεις στην ελληνική ιστοριογραφία και το γαλλικό παράδειγμα»,   Συναντήσεις της ελληνικής με τη γαλλική Ιστοριογραφία από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα. Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 40 χρόνων από την ίδρυση της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού (1971-2011), εκδ. Ecole Francaise d’Athenes – EIE/Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών αρ.140/Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, περιοδικό Μνήμων, Αθήνα 2015, σ. 167-176
  • Χρήστος  Λούκος, «Εθελοντικές συσσωματώσεις για νέους και από νέους στη Σύρο κατά το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα», Έφη Αβδελά – Χάρης Εξερτζόγλου –Χρήστος Λυριντζής (επιμ.), Μορφές δημόσιας κοινωνικότητας στην Ελλάδα του εικοστού αιώνα, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο, 2015, σ. 62-81
  • Χρήστος  Λούκος, Τάινα Χιέταλα, Αγγελική Ψιλοπούλου (επιμ.), Ο κατάλογος της Βιβλιοθήκης Σταύρου Βαφία, εκδ.: Δήμος Ερμούπολης - Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Ερμούπολη 2001.
  • Μαρία Δαμηλάκου, «Η εγκατάσταση των ευρωπαίων μεταναστών στην πόλη του Μπουένος Άιρες (1880-1920)», Μνήμων 27 (2004)
  • Μαρία Δαμηλάκου, «Μικρασιάτες πρόσφυγες στην Αργεντινή: μεταναστευτικές διαδρομές και στοιχεία ταυτότητας», Τα Ιστορικά τχ. 2005
  • Σπύρος Δημανόπουλος, «Η κοινωνική διαστρωμάτωση του μουσουλμανικού πληθυσμού του Ρεθύμνου και η διεκδίκηση της ανταλλάξιμης περιουσίας, 1924 – 1927», Μνήμων 31 (2010), σ.151–186


Exhibitions

  • In collaboration with the Central State Archives of Cyclades, organisation of the exhibition: "Refugees from Asia Minor in Syros in 1922. Exhibition of documents." (Ermoupolis, Historical Archive, December 2002-Frebruary 2003).


Unpublished papers of postgraduate students of the University of Crete who used the project's archive material

  • Nikos Argyropoulos, "Male and female servants in Greece in the 19th century. An approach to domestic staff through two censuses: Nafplion 1839, Ermoupolis, Syros 1860" (Rethymnon 1997)
  • Nana Tzimourta, "Marriages in Ano Syros during the Occupation 1941-44" (Rethymnon 1998)
  • Evgenia Adamopoulou, "Social stratification, hierarchies. Patras 1860-1900" (Rethymnon 1999)
  • Katerina Tasiopoulou, "Social stratification of Argos (1860-1928). The traditional in connection with the modern" (Rethymnon 1999).
  • Nikos Papamanolis, " Piraeus at the end of the 19th century. Social stratification and hierarchies according to the electoral register of 1895" (Rethymnon 1999)
  • Ypakoi Chatzimichail, "Vital statistics of the capital during the Occupation. January 1942" (Rethymnon 1998), and "Vital statistics of Athens 1940-1945" (dissertation, Rethymnon 2000)
  • Argyro Vatsaki, "Nafplio 1825. Vital statistics" (Rethymnon 1998), and "A city in the Revolution of 1821" (dissertation, Rethymnon 2001)
  • Vasiliki Lafiatoglou, «Poverty and charity in the 19th c.. The case of Syros, Greece» (Rethymnon 2002)
  • Eleni Nikolaou, «City, illness and social imaginary. Ermoupolis-Syros, 1918. Contribution to a cultural history of tuberculosis» (Rethymnon 2002)
  • Giorgos Gasias, «Approach to the history of an island community: Kea 1900- 1945» (Rethymnon 2002)
  • Despina Nikolaou, «The discourse about workers in 19th c. Ermoupolis. Historical and linguistic approach of the middle-class and working-class discourse regarding labourers, in a significant urban centre of Greece» (dissertation, Rethymnon 2003)
  • Emmanouil Chalkiadakis, «The industry in Ermoupolis, from the end of the 19th c. - 1940: the factories of Karellas, Ladopoulos, Vardakas and Barbatas.» (dissertation, Rethymnon 2003)
  • Spyros Dimanopoulos, «Catalogs of subscribers in literature books published in Syros (1870- 1880)» (Rethymnon 2003)
  • Maria Batsioula, «Athens in the age of Belle Epoque » (Rethymnon 2004)
  • Sakis Spyridis, «Communal conflicts and identities in Syros, 1824-1940, chronicled in historical studies and novels» (Rethymnon 2004)
  • Athanasios Betas, «The refugees in Athends during the interwar years» (Rethymnon, 2004)
  • Yannis Margioulas, «Records of people passing by Ermoupolis 1868- 1878» (Rethymnon 2005)
  • Pantelis Papadakis, «Cholera in Athens in 1854» (dissertation, Rethymnon 2006)
  • Eleni Kyramargiou, «Population movements in Spetses, 1933» (Rethymnon 2006)

This project, in collaboration with the General State Archives of Cyclades, aimed mainly at the creation of an exemplary database for Ermoupolis of Syros (19th-20th century), by processing the most important sources that are available for the city: municipal registers, population censuses, civil records, notarial and judicial records, proceedings of the municipal council, archives of educational and philanthropic institutions, and other evidence that constitute series.

Project Team

Thanos Aggelopoulos

Thanos Aggelopoulos

Ph.D. candidate
Thomas Kalesios

Thomas Kalesios

Ph.D. candidate
Christos Loukos

Christos Loukos

IMS Honorary Fellow, Professor Emeritus
Department of History and Archaeology, University of Crete
Curriculum vitae